Temel Elektrik Elektronik #Bölüm 3# Gerilim, Akım Ve Direnç

 

Elektrik ve elektronikte kullanılan en önemli üç kavramı bana sorsalar herhalde bu soruya gerilim, akım ve direnç olarak cevap verirdim.

Gerilim, akım ve direnç kavramlarını en iyi şekilde anlamak elektrik ve elektronik alanında ilerlemek isteyenler için kolaylık sağlayacaktır.

Elektriğin bir elektron hareketi olduğunu ilk bölümde söylemiştik. Eğer bu bölümü okumadıysanız buradan ulaşabilirsiniz. Elektriğin bakır bir tel üzerinden iletimde olduğunu hayal edelim. Hayal edebilmenizi kolaylaştırabilmek için size yardımcı olabilirim.

Bakır bir tel düşünelim ve bu telin atomlarına kadar inelim. Karşımızda yan yana dizili bakır atomları olacak bu bakır atomlarının her birinin son katmanında birer elektron bulunuyor. Bu elektronlar bir bakır atomundan diğer bakır atomuna geçerek bir elektron hareketi oluşturuyor. Bakır telin herhangi bir kesitinden birim zamanda geçen elektron sayısını akım olarak tanımlayabiliriz. Peki bu elektronları hareket ettiren nedir?

Elektronları bakır tel içinde hareket etmesini sağlayan bakır telin her iki ucundaki potansiyel farkdır. Bakır telin iki ucunda potansiyel bir fark oluşturmak için bakır telin iki ucuna pil bağlayalım. Pil burada potansiyel fark oluşturmak için kullanılan bir güç kaynağıdır. Bakır telin bir ucunu pilin artı kısmına diğer ucunu pilin eksi kısmana bağlarsak bakır telin her iki ucu arasında bir potansiyel fark oluşacaktır. Potansiyel farktan kastımız bir uçtaki elektron sayısı diğer uçtaki elektron sayısından farklı olmasıdır. Bu durum her iki uç arasında bir potansiyel fark oluşturup elektron hareketine sebebiyet verir. Eğer bakır telin her iki tarafında potansiyel bir fark olmaz ise elektronlar hareket etmez. Bakır teldeki elektronları harekete geçiren potansiyel farkı da gerilim olarak tanımlayabiliriz. Peki ya direnç nedir?

Direnç ise bakır telde hareket halinde olan elektronlara karşı oluşan etkiye denir. Yani bu bakır telin ortasına bir lamba bağlar isek lambadan geçmek isteyen elektronlar lambanın direnci ile karşılaşacak. Bu durum ise lambanın ışık vermesine sebeb olacaktır.

Bu kavramların teknik tanımını yapacak olursak; iki uç arasındaki potansiyel farka gerilim, bir noktadan birim zamanda geçen yük miktarına (elektron miktarı) akım, elektrik akımına karşı gösterilen zorluğa da direnç denir.